Die Urkunden Heinrichs V. und der Königin Mathilde

Abbildungsverzeichnis der europäischen Kaiser- und Königsurkunden

<<†138.>>

Unecht.

Heinrich verbietet aufgrund der Klagen der Bürger von Worms die Erzwingung von Ehescheidungen durch den jeweiligen Vogt, regelt das eheliche Erbrecht unter Ausschluss fremder Ansprüche auf den Nachlass und befreit die Bürger von der unfreiwilligen Übernahme des Schiffszöllneramtes, das er für den Fall der Übernahme mit den Einkünften aus dem Tuchzoll ausstattet.

Worms, 1114 November 30.

(C.) In nomine sanctę et indivęduę (!) trinitatis. Heinricus divina favente clementia Romanorum imperator augustus. Quoniam ex imperialis auctoritate dignitatis antecessores mei reges vel imperatores urbes et populos, quos plus diligebant, sepe pre ceteris speciali honore donabant, volumus et nos simili auctoritate omnibus regni nostri principibus notum esse, quod privilegium honoris dederimus Wormaciensis urbis concivibus. Videlicet lamentabilem eiusdem populi clamorem et infinitas, quas patiebantur insuper conubiis suis, calumnias ex eorum petitione et consensu principum meorum ita terminavi, ut deinceps ob hanc causam non habeant occasionem conquerendi. Nempe volumus, statuimus, iubemus, ut, quicumque aut undecumque sit vir, qui uxorem seu de consortio suo sive de alia familia ibidem acceperit aut uxoratus aliunde illuc venerit, hanc unam eandemque iusticiam omnis indiscrete ex hoc in perpetuum habeant, ut nullus advocatus coniugia eorum iuramenti coactione dissolvat et nulla vel maior vel minor potestas in obitu vel viri vel mulieris aliquid de rebus relictis tamquam iure debitum exigat, sed, sicut in sequentibus ordinavimus, hęc res fixa sedeat: Scilicet si vir prior uxore sua obierit, uxor et eius progenies, quam de viro illo habuerit, quicquid possessionis reliquerit vir, ipsa absque omni contradictione obtineat; et éadem lex de muliere, si prior obierit, ad maritum redeat. Si vero sine progenie ambo defuncti fuerint, proximi heredes relictam substantiam habeant, et nulla, ut predictum est, ab aliquo advocato aut ab alia qualibet persona pro eisdem bonis calumnia eis fiat.

Est et aliud, quod simili iuris nostri potentia eisdem urbanis nostris remitto, hoc scilicet, ut nullus a magistratibus urbis invitus super theloneum navium constituatur; sed ne servitium inde nobis constitutum vilescat, dum unusquisque hoc officium timore damni recipere non audeat, tradimus in subplementum ad hoc officium de nigris et grossis laneis pannis theloneum constitutum, cuius thelonei mensura de singulis pannis in dimidio constat denario. Et ut hęc auctoritatis nostrę traditio stabilis et inconvulsa omni evo permaneat, signo nostro corroboravimus et subtus inpressione sigilli nostri insigniri iussimus, asscriptis testibus, qui viderunt et audierunt: Bruno Treuerensis archiepiscopus, Erlǒnc Herbipolensis episcopus, Erlolf Wldensis abbas, Gotefrît comes palatinus, Willihelmus comes et alii complures clerici ac laici.

Signum domni Heinrici quarti Romanorum impera(M.9.)toris invictissimi. (SMP.)

Arnoldvs vice Brunonis archicancellarii recognovit.

Data II. kl. decemb., anno dominicę incarnationis millesimo CXIIII, indictione VII, regnante domno Heinrico V. rege Romanorum anno VIII, ordinationis eius regni quidem XIIII, imperii autem IIII; in nomine domini, actum Wormacię, feliciter amen. (SI.D.)