Die Urkunden Heinrichs V. und der Königin Mathilde
<<196.>>

Heinrich beklagt gegenüber Klerus und Bürgern von Mainz das durch zahlreiche Gewaltmaßnahmen belegte aufrührerische Verhalten des (Erz)Bischofs Adalbert und ermahnt sie gemäß ihrer bei dessen Haftentlassung eingegangenen Verpflichtung, ihn nicht wieder in die Stadt aufzunehmen und vereint mit Herzog F(riedrich von Schwaben) und Pfalzgraf G(ottfried von Calw) von ihr fernzuhalten, wofür frühere Vergehen gegen ihn ungesühnt bleiben sollen.

(1116 Dezember).

Heinricus dei gratia Romanorum imperator augustus prepositis et decanis et omni congregationi, cunctis etiam Moguntiensis ecclesię civibus tam maioribus quam minoribus sibi fidelibus gratiam et omne bonum. Confiteantur domino misericordię eius et mirabilia eius filiis hominum, quia non est prudentia, non est sapientia, non est consilium contra dominum, qui sancti spiritus inspirante gratia iam convertit corda patrum in filios et corda filiorum ad patres ipsorum. Unde et nos non cessamus deo gratias agere pro vobis, cuius gratia et dono amara vestra dulcia facta sunt nobis. Et ideo, licet per ineffabilem divinę pietatis inspirationem luctum nostrum in gaudium et amaritudinem verteritis in dulcedinem, pro antiqua tamen fidelitate, quam in cordibus vestris divinitus iam incaluisse cognovimus, dilectionem vestram ammonere pocius quam rogare decernimus. Memores esse debetis in omnibus, qua fide, quo pacto, quibus sacramentis et obsidibus Adelbertum illum periurum et traditorem, qui non meritis sed nomine dicitur episcopus, fidelitati vestrę diligentissima conventione tradiderimus. Et cum vos omnia bona promitteretis nobis ab eo et nos ex vestro promisso nichil nisi bonum speraremus, ab ipso expectavimus pacem, et ecce turbatio. Postquam enim Spiram ad nos redintegrata sibi corporis et honoris sui potestate veniens obsides suos manu ad manum ipse nobis presentavit et suis sacramentis vestra firmavit, statim inde discedens missis ubique litteris ac nuntiis nos et honorem nostrum impugnavit ac per totam Saxoniam et Thuringiam, Bawariam et Alamanniam amicos nostros tamquam inimicos contra nos ubique sollicitare cepit, sicque quasi canis, qui revertitur ad vomitum, antiquę suę perfidię recepit venenum, quod quasi vipera, quę virus resumit post coitum, a mari usque ad mare per totum regnum diffudit et imperium. Pro his igitur et aliis malis nobis responsurum statutis induciis eum ad nos venire iussimus, et non venit. Sed insuper apponens iniquitatem super iniquitatem Spiram, quod in cor nostrum altius ascendit, armata manu et erectis militaribus signis violenter invadere voluit. Sed frustrato, deo gratias, labore rediens congregatis, quos potuit, castrum nostrum Struomburc funditus destruxit. Deinde alia castra nostra contumaciter obsedit. Invasorem Virdunensis ecclesię contra ius et fas consecrari fecit. Regnum nostrum et imperium rapinis et homicidiis, cede et incendiis quasi aper de silva sic ubique devastavit, ut nichil iam diversis ipsius restet erroribus, nisi ut fiant novissima hominis peiora prioribus. Hec igitur et alia mala, quorum non est numerus, licet ab oriente usque in occidentem nota sint omnibus, vobis tamen nota sunt eo melius, quo secretis eius omnibus pre ceteris vos semper interfuistis familiarius. Sed et omnes, qui in regno nostro sunt, sciunt, omnes clamare possunt, et si hi tacuerint, lapides clamabunt. Et ideo, dilectissimi nobis tam clerici quam laici, tam milites quam cives, qui hęc omnia vidistis et audistis, diligenter apud vos cogitare et recogitare debetis, quam fidem et dilectionem pro sacramentis et obsidibus vestris vestra sibi dilectio debeat, qui nec proprio sanguini suo, filiis scilicet fratrum suorum, debitam fidem servavit. Verum quia inter alia specialiter hoc in nostra conventione fuit, ut, quando aliquid contrarii moliretur nostrę dignitati, statim determinatis induciis transactis vestro studio et labore expelleretur ab urbe, idcirco, si veri fideiiussores crediti negocii esse desideratis, monemus vos omnes per fidem et obsides, quos dedistis, et sacramenta, quę fecistis, quatinus obsidibus vestris consulentes et sacramentis precaventes eundem periurum vestrum ac nostrum, Adelbertum scilicet dictum episcopum, civitatem nullatenus intrare permittatis, sed quasi scopis ab eo mundatam cum F. duce et G. palatino comite aliisque fidelibus nostris diligentissime servare studeatis. Quod si feceritis et hęc omnia diligenter servaveritis, pre omnibus, quos in regno nostro habemus, ex amicis amicissimos vos semper habebimus. Et si quid umquam peccastis in nos, exemplo illius mulieris peccatricis totum transibit inultum, cui dimissa sunt peccata multa, quoniam dilexit multum. Quid plura? Deus, qui ad hoc venit in mundum, ut filios, qui erant dispersi, congregaret in unum, ita dispersos nostros sub iugum fidei iam coacervando revocet et revocando coacervet, ut in caritate Christi et dispersa congreget et congregata conservet. In hęc igitur verba deo vos et nos deo et vobis intime commendamus optantes, ut, cum reversi ad vos fuerimus, meliores vos filios invenire quam reliquisse gaudeamus.