Die Urkunden Heinrichs V. und der Königin Mathilde
<<†26.>>

Verunechtet.

Heinrich bestätigt unter Mitwirkung Bischof Otberts den Kanonikern von Lüttich ihre alten Rechte.

Lüttich, 1107 Dezember 23.

(C.) In nomine sancte et individue trinitatis. Heinricus dei gratia quintus Romanorum rex. Notum sit universis ecclesie catholice filiis, quoniam rediens de expeditione in Robertum comitem Flandrie facta Leodium veni, ubi decenter et honorifice ecclesie occursu exceptus et in conventu fratrum frater ipse effectus has subscriptas leges paternas, antiquissima inquam privilegia, in medium producta recepi, inspexi, postmodum Otberto eiusdem ecclesie episcopo presente et ipso cooperante legitime renovanda et perpetuo corroboranda decrevi. Sunt autem hec:

(1) Si quis rusticus aliquam angariam nostram nobis de villa prosequutus fuerit, nullum forense iudicium sustinebit, sed etiam si reus fuerit, in illo cuiuscumque canonici obsequio eundo vel redeundo ipse cum suis omnibus liber erit.

(2) Item si alicuius canonici serviens, qui in convictu suo sit, aliquid in civitate peccaverit, nullum forense iudicium sustinebit, nisi publicus mercator fuerit, sed in refectorio sancti Lamberti forensi potestati vel cuicumque reus fuerit, domini sui conductu, cuius cliens est, iudicio parium suorum claustralium servientium satisfaciet; <nullum vero theloneum solvet>.

(3) Item si quis de convictu alicuius canonici non fuerit, sed beneficium ab eo habuerit et homo eius fuerit, domini sui conductu ante ipsum episcopum veniet et iudicio parium suorum, qui ab ipso episcopo vel a quolibet canonico beneficia obtinent, satisfaciet; item si non cliens vel beneficiatus suus, sed aliquis tantum legationis vel visitationis gratia ad canonicum venerit, eundo et redeundo a iure civili liber erit.

(4) Villicus et omnes officiales ministri de villa eius liberi erunt vel domini sui conductu in refectorio sancti Lamberti satisfacient; <nullum vero theloneum persolvent>.

(5) Item in domibus ad claustrales sedes pertinentibus forensis potestas ius nullum spoliandi aut ostium obserandi vel vigiles vel ostiatim denarios exigendi habebit, sed tantum inibi manens, si extra domum deprehendi potuerit, forense iudicium subibit. De censu autem ipsarum domorum et de lite aliqua, quam inter se de finibus suis habuerint inibi manentes, ante ipsius terre dominum iudicio parium suorum satisfacient. – Si autem non claustralis sedis, sed mansionarie terre domus fuerint, ipsas domos spoliandi, obserandi, habitatores capiendi ius erit forensi potestati, excepta Sabulonaria, in qua forensis potestas nullum ius nisi in latronibus, in falsis mensuris, in seditionibus, quas vulgo stuer et burine dicimus, iudicandis. De censu autem domorum et lite finium terre canonicus, cuius ea fuerit, iudicabit. Quodsi hereditas aliquibus abiudicata fuerit et eam per violentiam obtinere voluerint, querimonia de rebellione fiet episcopo, et ipse inde pacem faciet. Quodsi aliquis vel emptione vel hereditate aliquid de terra claustrali vel mansionaria obtinuerit, quando investituram requisierit, domino ipsius terre quantum census tantum redemptionis dabit.

(6) Item si quis suburbanus clericus domum hereditariam habuerit vel emerit et in eadem manserit, liberam ab omni iure civili obtinebit.

(7) Item si quis servientem nostrum vulneraverit vel occiderit, ipse et omnia sua episcopali potestati adiudicari debent et pacatio, que congruat persone vel culpe, ipsi servienti persolvi. De ipsis autem canonicis vulneratis vel verberatis synodali censura iudicabitur. Quodsi quis negare huiusmodi reatum voluerit, non iureiurando, sed dei iudicio se expurgabit, quoniam huiusmodi contra clericos iniuria emunitatis legem obtinebit.

Huius igitur rei testamentum ut ratum maneat et inconvulsum, sancitum est et astipulatum tot tantorum auctoritate virorum: Signum Frederici Coloniensis archiepiscopi. Signum Arlongi Werzeburgensis episcopi. Signum Brunonis Spirensis episcopi. Testes: Fredericus prepositus, Heinricus decanus, Thedericus, Andreas, Heinricus, Alexander, Almannus, archidiaconi; Warnerus comes, Herimannus comes, Wibertus comes, Berengarius comes, Arnulphus comes, Lambertus comes, Wilelmus.

Signum domni Heinrici quinti (M.) regis Romanorum invictissimi.

Ego Albertus cancellarius vice Rotardi archicancellarii recognovi.

Anno dominice incarnationis MoCoVIIo, indictione XV, anno autem domni Heinrici quinti Romanorum regis regni II; datum Xo kl. ianuarii; actum Leodii; feliciter in nomine domini.